[Tiểu Luận] Thực trạng chi tiêu công ở Việt Nam hiện nay

KhaKhuTru

Become a Gentleman
LỜI MỞ ĐẦU

Trong nền kinh tế hiện đại, các khoản chi tiêu công không mất đi mà nó lại tạo ra sự tái phân phối giữa các khu vực trong nền kinh tế, trong đó Nhà nước đóng vai trò trung tâm trong quá trình này. Thông qua các khoản chi tiêu công, Nhà nước cung cấp cho xã hội những hàng hoá mà khu vực tư không có khả năng cung ứng, hoặc cung ứng không có hiệu quả mà nguồn từ các khoản thu nhập xã hội như thuế, phí, lệ phí. Như vậy, Nhà nước thực hiện tái phân phối thu nhập xã hội công bằng hơn, khắc phục những khuyết tật của cơ chế thị trường, bảo đảm nền kinh tế tăng trưởng và bền vững.

BÀI THUYẾT TRÌNH GỒM CÓ …

1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của chi tiêu công.

2. Cơ cấu chi tiêu công và các nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu chi tiêu công.

3. thực trạng chi tiêu công ở Việt Nam hiện nay.

4. Các giải pháp để nâng cao hiệu quả chi tiêu công.


1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của chi tiêu công.

1.1 Khái niệm:

Chi tiêu công là các khoản chi tiêu của các cấp chính quyền, các đơn vị quản lý hành chính, các đơn vị sự nghiệp được kiểm soát và tài trợ của Chính phủ. Ngoài các khoản chi của các quỹ ngân sách, về cơ bản chi tiêu công thể hiện các khoản chi của Chính phủ được Quốc hội thông qua. Chi tiêu công phản ánh giá trị các hàng hoá mà Chính phủ mua vào để đó cung cấp các loại hàng hoá công cho xã hội nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước.

1.2 Đặc điểm của chi tiêu công :
- Chi tiêu công phục vụ lợi ích chung của cộng đồng dân cư ở các vùng hay các quốc gia. Điều này xuất phát từ chức năng quản lý toàn diện nền kinh tế xã hội của Nhà nước và cũng chính trong quá trình thực hiện chức năng đó, Nhà nước cung cấp một lượng hàng hoá khổng lồ cho nền kinh tế.
- Chi tiêu công luôn gắn liền với bộ máy Nhà nước và những nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội mà Nhà nước thực hiện.

Các khoản chi tiêu công do chính quyền Nhà nước các cấp đảm nhiệm theo các nội dung đã được quy định trong phân cấp quản lý ngân sách Nhà nước và các khoản chi tiêu này nhằm đảm bảo cho các cấp chính quyền thực hiện chức năng quản lý , phát triển kinh tế - xã hội . Các cấp của cơ quan quyền lực Nhà nước là chủ thể duy nhất quyết định cơ cấu, nội dung, mức độ của các khoản chi tiêu công nhằm thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước.
- Chi tiêu công mang tính chất công cộng, tương ứng với những đơn đặt hàng của Chính phủ về mua hàng hoá, dịch vụ nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước .Đó cũng là những khoản chi cần thiết và phát sinh tương đối ổn định như chi lương cho đội ngũ cán bộ, công chức, chi hàng hoá, dịch vụ công đáp ứng nhu cầu tiêu dùng công cộng của dân cư…
- Chi tiêu công mang tính chất không hoàn trả hay hoàn trả không trực tiếp và thể hiện ở chỗ không phải mọi khoản thu với mức độ và số lượng của những địa chỉ cụ thể đều được hoàn lại dưới hình thức các khoản chi tiêu công.

1.3 Vai trò của chi tiêu công đối với nền kinh tế:
  1. vai trò phân bổ nguồn lực
Một trong những vai trò quan trọng của chính phủ là can thiệp vào nền kinh tế thị trường để khắc phục những khuyết tật của thị trường, như độc quyền, hang hóa công cộng, ngoại ứng hay thông tin không đối xững, tất nhiên, cũng cần phải thấy sự can thiệp của chính phủ vào phân bổ nguồn lực không phải là chìa khóa vạn năng để giải quyết mọi vấn đề. Bởi lẽ chính phủ cũng có những hạn chế của mình và mọi chính sách can thiệp của chính phủ đề kèm theo chi phí nhất định. Vì thế, nguyên tắc biên đã chỉ ra một tiêu chuẩn để đánh giá giá trị của chính sách can thiệp chính phủ, đó là các chính sách đó phải mang lại cho xã hội những lợi ích lơn hơn những chi phí phát sinh mà xã hội gánh chịu

b. vai trò phân phối lại thu nhập

Đây là một mục tiêu quan trọng đứng sau nhiều chính sách của chính phủ. Chính phủ có thể thực hiện mục tiêu này bằng cách nhưng cách thức trực tiếp thường dùng nhất là đánh thuế kuyx tiến và chi trợ cấp bằng tiền cho các đối tượng cần thiết, việc chính phủ cung cấp các dịch vụ ý tếm giáo dục, nhà ở và các dịch vụ xã hội khác cũng là những trọng tâm của các chính sách phân phối lại, Ngoài ra, các hoạt động điều tiết như bào vệ người tiêu dung, chống độc quyền, đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh thực phẩm… cũng mang hàm ý phân phối lại. tuy nhiên, đứng sau mỗi mức độ phân phối lại đó đều hàm chưa sự đánh đổi giữa hiệu quả và công bằng, vì nó có lien quan đến nhwungx chi phí nhất định để đảm bảo hoạt động phân phối lại mang tính hiệu quả cao.

c. vai trò ổn định hóa nền kinh tế

Các chính sách chi tiêu công giữ vai trò thiết yếu trong việc đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô như cải thiện cán cân thanh toán, nâng cao tốc độ tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế,

chính sách kinh tế vĩ mô nhằm ổn định thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế bảo gồm các chính sách tìa khóa (thueeys và chi tiêu cỉa chính phủ) và chính sách tiền teek (mức cung tiền, lãi suất, tín dụng). Bằng việc sự dụng một chcahs cẩn thận 2 công cụ chính sahchs này, chính ohiar có thế tác động tớ tổng chi tiêu của xã hội, tốc độ tăng trưởng kinh tế, tổng sản lượng, tỷ lệ người lao động có việc làm, mức giá cũng như tỷ lệ lạm phát của nền kinh tế

2. Cơ cấu chi tiêu công và các nhân tố ảnh hưởng đến chi tiêu công

2.1 Cơ cấu chi tiêu công.

Cách phân loại này được thực hiện dựa trên việc xem xét các khoản chi tiêu công có thực sự đòi hỏi tiêu hao nguôn lực của kt quốc dân hay không, theo đó chi tiêu công được chua thành chi mua sắm hang hóa dịch vụ, dịch vụ và chi chuyển nhượng

Phân loại theo tính chất

- Chi mua sắm hang hóa dịch vụ:

là những khoản chi tiêu đòi hỏi các nguồn lực kinh tế. việc khu vực công sử dụng những nguồn lực này sẽ loại bỏ việc sử dụng chúng vào các khu vực khác. Vì thế, với một tổng nguồn lực có hạnh của kinh tế, vấn đề đặt ra là cần phải cân nhắc chi tiêu vào đâu sẽ có hiệu quả nhất.

- Chi phí chuyển giao: (chi lương hưu, trợ cấp, phúc lợi xã hội):

những khoản chi tiêu này không thể hiện yêu cầu của khu vự công cộng đối với nguồn lực thực chủa xã hội, vì chún đơn thuần chỉ là sự chuyển giao từ người này sang người khác thông qua khâu trung gian là khu vực công. Tuy nhiên nói như vậy không cón ghĩa là chi chuyển giao không gây tổn thất gì cho xã hội


Phân loại theo chức năng

Các phân loại này thương được sử dụng trong đánh giá phân bổ nguồn lực của Chính phủ nhàm thực hiện hoạt động và mục tiêu khác nhau của chính phủ. Theo cách phân loại này, chi tiêu công bao gồm:

- Chi thường xuyên:

Đây là nhóm chi phát sinh thường xuyên cần thiết cho hoạt động của các đơn vị khu vực công. Chi thường xuyên bao gồm chi lương, chi nghiệp vụ, chi quản lý các hoạt động

- Chi đầu tư phát triển:

Đây là nhóm chỉ gắn liền với các chức năng phát triển kinh tế của nhà nước. chi đầu tư phát triển gồn có chi xây dựng cơ sở hạ tầng; đầu tư hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực then chốt của nền kinh tế có sự quản lý và điểu tiết từ nhà nước, chỉ hỗ trợ cho các quỹ hỗ trợ tài chính của nhà nước. chi dự trự quốc gia


Phân loại theo quy trình lập ngân sách, gồm có:

- Chi tiêu công theo các yếu tố đầu vào:

Nhà nước xác lập mức kinh phí choc ac khoản chi tiêu công dựa trên danh sách liệt kê các khoản mua sắm những phương tiện cần thiết cho hoạt động của các cơ quan, đơn vị. thông thường cho các khoản mục cơ bản sau: chỉ mua tài sản cố định, chi mua tài sản lưu động, chi tiền lương và các khoản phụ cấp, chi bằng tiền khác

- Chi tiêu công theo đầu ra:

Kinh phí phân bổ cho một đơn vị cơ quan, không căn cứ vào các yếu tố đầu vào mà dựa vào khối lượng công việc đầu ra và kết quả tác động đến mục tiêu hoạt động của đơn vị

2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến tăng chi tiêu công


Tỷ trọng chi tiêu công trong GDP thường có xu hướng tăng dần theo từng năm. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:

· Thứ nhất là do sự mở rộng không ngừng vai trò của nhà nước:

Khi xã hội ngày càng phát triển, ngày càng công nghiệp hóa thì hệ thống các mối quan hệ xã hội, thương mại và pháp lý trong nền kinh tế càng trở nên nhiều và phức tạp hơn. Khi đó, chính phủ cần phải có vị thế mạnh hơn để thiết lập và vận hành tổ chức giải quyết những mối quan hệ đan xen đó, điều này tất yêu dẫn đến sự tăng nhanh và mở rộng của chi tiêu công, đặc biệt trong lĩnh vực luật pháp và duy trì trật tự cho giao thông, liên lạc.

· Thứ hai là do thu nhập bình quân đầu người tăng:

quá trình tăng trưởng GDP trên đầu người cũng chính là quá trình phát triển của nền kinh tế từ độ thấp lên cao. hiển nhiên trong quá trình quá đó, đầu ra của các hoàn hooas coogn cộng cũng không ngừng tăng theo, số liệu thống kê cho thấy, mức chi tiêu của hang hóa công cộng không chỉ tăng về số tuyệt đố mà còn cả tỷ trọng trong GDP

· Thứ ba do thay đồi công nghệ

Sự thay đổi công nghệ ảnh hưởng lớn đến tỷ trọng chi tiêu cho hang hóa công cộng, thể hiển qua việc làm thay đổi quy trình sản xuất và các sản phẩm được tạo ra, sự tác động đó có thể theo chiều hướng làm tăng hoặc giảm tầm quan trọng tương đối của các loại hàng hóa công cộng, do đó cũng làm chi tiêu công cộng thay đổi theo,

· Thứ tư là thay đổi dân số,

Đây cũng là một yếu tố quan trọng quyết định sự thay đổi tỷ trọng chi tiêu công cộng. Dân số tăng sẽ ảnh hướng đến các khoản chi tiêu cho giáo dục, y tế. tương tự hiện tượng “Lão hóa dân số” cũng khiến chính phủ phải tăng thêm các khoản chi cho y tế và phúc lợi xã hội, đó là các chi phí phát sinh khác do việc thiếu hụt lực lượng lao động gây ra.

· Thứ năm là quá trình đô thị hóa:

Quá trình đô thị hóa sẽ làm nảy sinh nhiều nhu cầu mới vốn không có ở các vùng nông thôn. Đại bộ phận những nhu cầu phát sinh them đó là các hàng hóa và dịch vụ công cộng như đường xá, cầu cống, khu vui chơi, giải trí, dịch vụ chăm sóc sức khỏe , giáo dục… vì thế, chi tiêu công cũng sẽ tăng.

3. Thực trạng chi tiêu công ở Việt Nam hiện nay.

Xét về góc độ chi ngân sách, có một số tiền không nhỏ đã bị lãng phí, thất thoát thông qua việc đầu tư công, thông qua việc chi tiêu của các cơ quan nhà nước, thông qua việc làm ăn kém hiệu quả của các doanh nghiệp nhà nước. Những kết quả kiểm toán, thanh tra với số tiền bị lãng phí, thất thoát lớn mới được công bố và được đưa lên mặt báo hằng ngày là điều không thể coi thường. Đầu tư, chi tiêu kém hiệu quả góp phần làm bội chi ngân sách, làm tăng nợ nần của Chính phủ và tạo sức ép lạm phát.

Nền kinh tế đang phải đối mặt với những khó khăn, Chính phủ buộc phải thực hiện các biện pháp quyết liệt nhằm cắt giảm chi đầu tư công, giảm chi thường xuyên để kiềm chế lạm phát. Thế nhưng, nếu đi sâu vào phân tích vấn đề, ngoài những nguyên nhân khách quan, lãng phí, bội chi ngân sách kéo dài, còn do hệ lụy từ những tồn tại trong thu chi ngân sách.

1. Chi thiếu căn cứ, sai mục tiêu

· Tồn tại nổi lên trong công tác lập và giao dự toán chi ngân sách cho các dự án đầu tư phát triển thời gian qua là chi thiếu căn cứ, bố trí vốn không đúng với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước

· việc phân bổ vốn cho các chương trình mục tiêu quốc gia của các bộ ngành, địa phương còn nhiều tồn tại, trong đó chủ yếu là tình trạng phân bổ sai nội dung, mục tiêu, đối tượng hưởng thụ...

việc phân bổ dự toán tại một số bộ ngành, địa phương vẫn còn diễn ra tình trạng bình quân chủ nghĩa, dẫn tới tình trạng phân bổ dàn trải, chia nhỏ kinh phí cho các dự án... Cũng trong công tác phân bổ ngân sách, phân khai, giao kinh phí và nhiệm vụ còn chậm, lập và phân bổ dự toán không sát với thực tế dẫn đến điều chỉnh, bổ sung nhiều lần hoặc không thực hiện được dự án như đã đề ra.

Tải về bản đầy đủ tại đây
 

Members online

No members online now.
Back
Top